Dovdomearkkat
Go negatiiva gárggiideapmi lea beassan ollet nu guhkás go ceahkkái 6, de lea mis duođalaš čuolbma joavkkus. Go váhnemat dahje vánhenjoavku, lassin ovtta dahje máŋgga virggehassii, mahkáš maid dorjot negatiiva láhttema, de lea ollásit vejolaš ahte ođđa norbmasirdi sodju lea geavvamin. Dán háve leat ođđa norpmat mat fas ođđasis sirdojuvvojit. Láhtten lávke vel eanet negatiiva guvlui ja dilálašvuohta lea bahát ja negatiivvalaččat gárggiideamen.
Go dát dáhpáhuvvá, de ožžot negatiiva dagut vel bahát iešvuođa. Dákkár gárggiideamis lea stuorra riska ahte negatiiva dagut šaddet duođalažžan, nugo áitimat, láhkarihkkumat, veahkaválddi geavaheapmi ja roava loavkideamit bajimus ahkecehkiin. Lea stuorra várra ahte oahppit eahpedahtolaččat jávket skuvllas, ja das leat stuorra čuovvumušat negatiiva daguid gillájeddjiid oahppamii ja ovdáneapmái.
- Dán áigemuttus lea dárbu váldit fárrui olgguldas veahkkeeiseválddiid nugo politiija, mánáidsuodjalusa ja riidočoavdinráđi. MNP ja eará doarjjainstánssat sáhttet maiddái dárbbašuvvot.
- Dán dásis lea stuorra heakka- ja dearvvašvuođavárra, sihke oanehet ja guhkit áiggi vuollai, ja lea hoahppu bissehit gárggiideami.
- Dán muttus lea geaidnu ruovttoluotta guhkki, ja vahágat mat leat dáhpáhuvvan leat dávjá hui stuorrát. Go mánát/nuorat áiggi vuollai leat traumaid nugo givssidanláhttema ja olgguštumi uhkivuložat, de sáhttet dain leat stuorra čuozahusat vuoigŋašiid ahtanuššamii. Sáhttet olbmui buvttihit váttisvuođaid muddet dovdduid, ja gierdilvuođabadji gáržu. Mánná/nuorra sáhttá ovddaldastigoahtit vuordámušain dustejuvvot badjelgeahččanvuođain ja hilgumiin, ja šaddá hui hearkin massinvásihusaide ja hilgojupmái. Mađe guhkibut mánná/nuorra vásiha givssidanláhttema mii fuomášuvvo, bissehuvvo ja gieđahallojuvvo, dađe stuorát lea gillájeaddjái várra bahát ja bistevaččat vaháguvvat ja hávváduvvat.
Ceahkis 7, gos dáhpáhuvvá ođđa norbmasirdi sodju, lea mis hui bahás dilálašvuohta mánáid-/oahppijoavkkus, ja joavkku biras ii leat geasage dorvvolaš ja buorre.
Son dahje sii geat leat suojehuvvan givssidanláhttemii, leat earenoamáš rašis dilis, mas sii leat earenoamáš sorjavaččat oadjebas, váibmos ja gelbbolaš rávesolbmuin geat oidnet, áddejit ja dahket, ja geat áhppádit čađahit rievttes, mearrediđolaš ja beaktilis doaibmabijuid bissehan ja jorgalan dihtii negatiiva gárggiideami.
Riskabealit
Bargoneavvut ja doaibmabijut
- Buđaldanplána
- Lađastallanlatnja
- Olgguldas veahkki